ย้อนรอย “Y2K” วิกฤตปี 2000 ที่ทำให้ทั้งโลกแตกตื่น

ถ้าคุณเป็นวัยรุ่นในยุคนี้คงคุ้นหูกับคำว่า Y2K ในแวดวงแฟชั่นปี 2000 กับเสื้อครอปทอปพอดีตัว กางเกงยีนส์เอวต่ำทรงหลวม ๆ เสื้อผ้าสีสันฉูดฉาด แต่หากคุณเป็นวัยรุ่นในยุค 2000 คงรู้จักกับ Y2K ในอีกแบบหนึ่ง ความกังวลเกี่ยวกับปัญหาการบันทึกข้อมูลของคอมพิวเตอร์จนเป็นความตื่นตระหนกไปทั่วโลก

Bnomics จึงจะพาทุกท่านย้อนรอยวิกฤต Y2K ช่วงก่อนที่จะก้าวเข้าสู่ปีที่ 2000 ที่แม้ผู้คนทั่วโลกต่างตื่นเต้นที่จะก้าวเข้าสู่สหัสวรรษใหม่ แต่ในทางกลับกันผู้คนก็ยังกังวลกับการก้าวข้ามสหัสวรรษนี้ด้วย…

วิกฤต Y2K คืออะไร?

Y2K มาจากคำว่า Year 2000 แต่ย่อเหลือ Y2K (โดยตัว K มาจาก Kilo แปลว่า หลักพัน) จุดเริ่มต้นของคำว่า Y2K เกิดจากความกังวลของมนุษย์เกี่ยวกับการบันทึกข้อมูลในระบบคอมพิวเตอร์ที่อาจส่งผลให้ระบบรวนและผิดพลาดได้

สาเหตุมาจาก เมื่อก่อนการบันทึกข้อมูลจะถูกระบุปีแค่สองตัวท้ายเท่านั้นเช่น 1997 ก็จะเหลือเพียง 97 และละเลขข้างหน้าคือ 19 ไว้เพื่อประหยัดพื้นที่และเขียนระบบให้คอมพิวเตอร์เข้าใจว่าเลขข้างหน้าคือ 19 โดยไม่ต้องเขียน

แต่แล้วก็มีคนเริ่มตั้งคำถามว่า ถ้าเกิดเราก้าวเข้าสู่ปีที่ 2000 จะเป็นอย่างไรล่ะ?

คำตอบก็คือ ข้อมูลจะถูกบันทึกโดยเลขตัวหลังคือ 00 เพราะฉะนั้นคอมพิวเตอร์จะย้อนข้อมูลกลับไปปีที่ 1900 แทนที่จะเป็นปี 2000 และนี่คือจุดเริ่มต้นความกังวลครั้งใหญ่ของมวลมนุษยชาติ

แต่…แค่ปีผิดพลาดจะส่งผลเสียขนาดนั้นเลยหรือ?

ถ้าในแง่ของประชาชนทั่วไปก็มีความตื่นตระหนก แต่กับรัฐบาลและบริษัทใหญ่ที่เก็บข้อมูลจำนวนมากไว้ไม่ใช่แค่ความตื่นตระหนก แต่หมายถึงผลเสียมหาศาลที่กำลังจะเกิดขึ้นอย่างธนาคาร อาจส่งผลต่อการคิดอัตราดอกเบี้ยรายวัน ถ้าวันผิดก็อาจส่งผลให้คำนวณอัตราดอกเบี้ยผิด แน่นอนว่าเจ้าหนี้อย่างธนาคารต้องเสียผลประโยชน์หากคำนวณเงินและดอกเบี้ยผิด

ในโรงงานไฟฟ้าที่ต้องใช้คอมพิวเตอร์สำหรับการตรวจสอบความปลอดภัย การไม่มีวันที่ถูกต้องอาจทำให้คอมพิวเตอร์ประเมินความเสี่ยงผิดพลาดได้

การขนส่งอาจได้รับผลกระทบจากวันและเวลาที่คลาดเคลื่อน โดยเฉพาะสายการบิน หากระบบควบคุมรวนอาจทำให้เครื่องบินไม่รู้จุดหมายที่แน่ชัดจนเกิดการบินผิดทิศทางจนอาจชนกลางอากาศก็เป็นเรื่องที่จะสร้างความเสียหายมหาศาล

เมื่อเฝ้าดูจากผลกระทบที่กล่าวไป ก็ไม่น่าแปลกใจทำไมมนุษย์ถึงกังวลกับการก้าวข้ามสหัสวรรษมากมายขนาดนั้น

“หายนะ” เลขสองหลักกับการสูญเงินมหาศาลเพื่อแก้ปัญหา

Y2K เกี่ยวกับระบบคอมพิวเตอร์ แน่นอนว่าประเทศที่จะได้รับผลกระทบมากที่สุดจากความผิดพลาดของระบบคือประเทศที่ใช้คอมพิวเตอร์เยอะกว่าที่อื่นในโลกนั่นคือสหรัฐอเมริกา

สหรัฐฯ ทุ่มเงินกว่า 1 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เพื่อแก้ไขปัญหาที่จะเกิดขึ้น ถ้ามองเผิน ๆ เงินที่ใช้ในการแก้ไขก็คงเหมาะสมแล้วกับการแก้ปัญหาใหญ่ที่เกี่ยวกับระบบคอมพิวเตอร์ หากแต่เทียบการใช้จ่ายเพื่อแก้ปัญหา Y2K นี้มันมากกว่างบประมาณสำหรับประชาชนชาวอเมริกาทั้งหมดคือ 365 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ หรือมากกว่างบประมาณ 8 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ที่ใช้ในการซ่อมแซมแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในตุรกีเสียอีก!

อีกหนึ่งประเทศที่ใช้งบประมาณเยอะไม่แพ้สหรัฐฯ คือสหราชอาณาจักรก็ใช้งบประมาณกว่า 2 หมื่นล้านปอนด์เพื่อกับการแก้ปัญหา Y2K

ในขณะที่อิตาลีถูกมองว่าใช้งบประมาณเพียงน้อยนิดสำหรับการเตรียมความพร้อมที่จะรับมือกับ Y2K โดยใช้งบเพียง 1.6 ล้านปอนด์เท่านั้น แต่จากข้อมูลของ GartnerGroup ได้ออกมาระบุว่านี่เป็นเพียงแค่งบประสานงานระหว่างสำนักงานในอิตาลีเท่านั้น ยังไม่นับรวมค่าใช้จ่ายกว่าพันล้านที่รัฐบาลจ่ายสำหรับการทดสอบ อัปเกรดซอฟแวรต์ต่าง ๆ อีก

พลิกวิกฤตเป็นโอกาส? Y2K กับการเติบโตภาค IT ของอินเดีย

ในแง่ของภาพรวมเศรษฐกิจโลก Y2K ไม่ได้ส่งผลเป็นนัยยะสำคัญ หากแต่ปฏิเสธไม่ได้ว่า ความกังวลเกี่ยวกับ Y2K ถือเป็นปรากฎการณ์ที่ทำให้ภาครัฐและภาคเอกชนทุ่มเงินมหาศาลกันยกใหญ่กับภาคไอที ทำให้เกิดการจ้างงานบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับสายไอทีจำนวนมาก

อย่างเช่น ในอินเดีย บริษัท IT อย่าง Infosys และ TCS มีการจัดหาบุคลากรฝ่ายไอทีจำนวนมากเพื่อสอดรับกับตลาดแรงงานของสหรัฐฯ ที่กำลังมองหาบุคลากรเข้ามาแก้ไขปัญหา ส่งผลให้ภาคเทคโนโลยีของอินเดียเติบโตอย่างกว้างขวาง เห็นได้จากในปี 1998 ภาคไอทีคิดเป็น 1.2% ของ GDP แต่ในปี 2020 เพิ่มขึ้นมาเป็น 7.7% เรียกได้ว่าเป็นการพลิกวิกฤตให้เป็นโอกาสจริง ๆ

นอกจากนี้กลยุทธ์ที่เตรียมไว้สำหรับกรณีเลวร้ายในตอน Y2K ได้ถูกนำมาใช้ในเหตุการณ์ 9/11 ที่ทางสหรัฐฯ ปรับแผนดังกล่าวเข้ากับสถานการณ์ จนบรรเทาความเสียหายในตลาดการเงินไปได้

Y2K ยังถูกนำมาเป็นบทเรียนด้านนโยบายและพฤติกรรมของมนุษย์ ที่มีคนตั้งข้อสังเกตว่า การจะให้ทั้งภาครัฐและเอกชนมาร่วมมือกันแก้ไขปัญหาเดียวกันอย่างขมักเขม้นเป็นเรื่องที่ยากยิ่ง แต่ความกลัวกรณีเลวร้ายที่สุดจากวิกฤติ Y2K ก็ทำให้ความร่วมมือนี้เกิดขึ้นได้

References :

https://education.nationalgeographic.org/resource/Y2K-bug

https://www.nytimes.com/2013/05/27/booming/revisiting-y2k-much-ado-about-nothing.html?smid=nytcore-ios-share&referringSource=articleShare

https://www.theguardian.com/technology/2000/jan/05/y2k.guardiananalysispage

https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/y2k-bug-1589540224-1

https://blogs.gwu.edu/umpleby/a-y2k-point-of-view-on-economic-and-cultural-developments-in-the-us-and-russia/